Trong những năm gần đây, ngành dịch thuật nói chung và nghề dịch giả nói riêng đang đứng trước những thử thách rất lớn khi công nghệ dịch máy (MT) và Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày có những phát triển vượt bậc. Kết quả từ dịch máy áp dụng AI ngày nay dễ hiểu và chính xác hơn, khác xa so với dịch từng từ như trước đây Với sự tiến hóa đáng kinh ngạc như vậy, liệu các dịch giả trong tương lai có trở nên lỗi thời?

Nội dung chính

5 yếu tố dịch máy không thể thay thế dịch giả

Sự liên quan về văn hóa

Máy móc có thể chuyển đổi tất cả văn bản chỉ trong một phút nhưng khi kết hợp với các yếu tố văn hóa, hầu hết kết quả đều trở nên kỳ quặc và rất buồn cười. Mỗi quốc gia và tôn giáo trên thế giới đều có những từ vựng như thành ngữ, tiếng lóng, tên gọi, v.v. mang tính đặc thù của nền văn hóa cụ thể đó. Mặc dù đây có thể là một thách thức đáng kể đối với máy móc, nhưng người dịch là người bản xứ có thể dễ dàng chuyển đổi ý nghĩa nguồn thành các cách diễn đạt tương tự phù hợp vì họ thông thạo ngôn ngữ và hiểu tất cả các yếu tố văn hóa.
Nếu không cập nhật khả năng thích ứng sắc thái, dịch máy sẽ khó có thể thay thế các dịch giả về khả năng dịch chính xác và chất lượng cao, và tất nhiên trong những trường hợp đó, bản dịch của con người sẽ cao hơn rất nhiều so với dịch tự động.

Sự thích ứng bối cảnh

Mọi ngôn ngữ đều có nhiều từ có nghĩa kép và điều này có thể là trở ngại lớn cho dịch máy. Để xác định cách diễn đạt nào phù hợp trong câu, chúng ta chỉ có thể dựa vào ngữ cảnh của cả câu hoặc cả đoạn văn mà các nhà ngôn ngữ học bản xứ chỉ có thể thực hiện. Ví dụ: từ “Story” trong tiếng Anh có thể đề cập đến câu chuyện về những người và sự kiện tưởng tượng hoặc có thật được kể để giải trí, nhưng cũng là các tầng trong một tòa nhà (khi sử dụng Anh Mỹ). Điều này giờ đây trở nên khó khăn đối với máy móc vì chúng không thể phân tích ngữ cảnh để đưa ra bản dịch phù hợp. Ngược lại, sẽ không còn là trở ngại nếu con người xử lý những tình huống này vì họ có thể xác định nghĩa chính xác bằng cách ghép ngay từ đó với nội dung.

Nếu bạn dựa vào máy móc để dịch những loại từ này sẽ dẫn đến những bản dịch không chính xác và kỳ quặc, làm gián đoạn dòng văn bản và nội dung sẽ thiếu ý nghĩa logic.

Sự đa dạng của ngôn ngữ

Các thuật ngữ và cụm từ mới đang được phát triển thường xuyên trong mọi chuyên ngành. Các dịch máy không thể tiếp thu những phát triển này trong bản cập nhật nhanh chóng như các dịch giả con người, những chuyên gia về cả ngôn ngữ và các lĩnh vực cụ thể, để cập nhật thông tin mới về lĩnh vực của họ. Đặc biệt là khi nói đến tiếp thị hoặc đào tạo cá nhân, những diễn biến và thay đổi diễn ra thường xuyên gây ra những thách thức đáng kể cho động cơ. Nó đòi hỏi nhiều sự quan tâm và nỗ lực của con người để liên tục lập trình với các thuật toán phức tạp. Nếu không, máy không thể học các cụm từ mới dựa trên ngữ cảnh, dẫn đến kết quả đầu ra kém và không chính xác.

Phong cách và hành văn

Khía cạnh cuối cùng để thảo luận và trả lời câu hỏi liệu người dịch có trở nên lỗi thời do dịch máy hay không chính là văn phong và giọng điệu. Mỗi tài liệu có một phong cách và giọng điệu cụ thể so với tài liệu khác. Nội dung có thể mang tính thi vị, hài hước, châm biếm, thuyết phục nhưng khi dịch bằng máy, tất cả đều có thể thất bại. Nếu một tài liệu thiếu văn phong và giọng điệu phù hợp, người đọc sẽ không cảm nhận được hết ý nghĩa cốt lõi của nội dung, khiến văn bản trở nên vô hồn.
Những nội dung như thơ và tiểu luận tranh luận gây khó khăn cho máy móc vì chúng không thể thu thập được tâm trạng của văn bản. Kết quả là bản dịch trông rất thô, kém hấp dẫn Trong hoàn cảnh này, chỉ có các dịch giả mới có thể tạo ra một phiên bản mới mà vẫn giữ nguyên phong cách và giọng điệu.

Khi nào nên sử dụng dịch máy

Với những hạn chế đó, dịch máy chỉ có thể áp dụng cho một số loại nội dung đơn giản hoặc khuôn mẫu hoặc các nội dung không quá quan trọng và tuân theo cấu trúc. Đây chính là lý do phần mềm dịch thuật là không thể thiếu, hỗ trợ đắc lực, tiết kiệm thời gian rất nhiều cho các dịch giả.

Ngoài ra, Dịch máy có thể đảm nhận hiệu quả một bước nhất định trong quy trình dịch thuật với nhiều bước, đặc biệt là các bước đơn giản, rập khuôn, lặp đi lặp lại. Còn trí tuệ con người sẽ được sử dụng vào những bước cần sự chính xác, văn phong và cụ thể hơn.

Xem thêm dịch thuật chất lượng – có thể áp dụng dịch máy, GPT